De voorwaarden voor deelname aan dit onderzoek zijn onder andere:

• Patiënten met keel- of strottenhoofdkanker (plaveiselcelcarcinoom) die in aanmerking komen voor een behandeling die gericht is op genezing met radiotherapie (bestraling) of chemoradiotherapie.
• Bij standaard diagnostiek (CT/MRI en PET) zijn in de hals geen lymfeklieren met uitzaaiingen gevonden.
• Patiënten zijn 18 jaar of ouder.
• Patiënten hebben voldoende algemene lichamelijke conditie.

De arts beoordeelt aan de hand van de medische gegevens of patiënten daadwerkelijk voor dit onderzoek in aanmerking komen.

Patiënten die deelnemen aan dit onderzoek worden door middel van loting verdeeld in 2 groepen. De bijwerkingen, de kwaliteit van leven, en de kans op genezing worden tussen deze groepen vergeleken. De tumor in de keel of strottenhoofd zal altijd bestraald worden, ongeacht in welke groep de patiënt zit. De bestraling van de lymfeklieren in de hals kan wel verschillen.

Groep 1: De patiënten in deze groep ondergaan de schildwachtklierprocedure. Bestraling van de lymfeklieren in de hals wordt afgestemd op het resultaat van de schildwachtklierprocedure. Er zijn 3 verschillende behandelingen.

• Wanneer geen kankercellen gevonden worden in de schildwachtklieren, is bestraling van de lymfeklieren in de hals niet nodig.
• Wanneer kankercellen gevonden worden in een schildwachtkier aan 1 zijde van de hals, worden alleen de lymfeklieren aan die zijde van de hals bestraald. Bestraling van de lymfeklieren aan de andere zijde van de hals is niet nodig.
• In de overige gevallen worden de lymfeklieren aan beide zijden van de hals bestraald zoals dat ook bij de standaardbehandeling zou gebeuren.

Groep 2: De patiënten in deze groep krijgen een standaard bestraling van de lymfeklieren in de hals aan beide zijden. Er wordt géén schildwachtklierprocedure verricht. Dit is de behandeling die ook gegeven wordt aan patiënten die niet meedoen aan dit onderzoek.

Wat houdt de schilwachtklierprocedure in?
De schildwachtklierprocedure wordt alleen gedaan bij patiënten die geloot hebben voor groep 1. Bij de schildwachtklierprocedure wordt door de KNO-arts op de polikliniek een radioactieve merkstof geïnjecteerd rondom de tumor. Er wordt gebruik gemaakt van een plaatselijke verdoving die in de keelholte gedruppeld wordt. Na injectie verplaatst de merkstof vervolgens naar de schildwachtklieren. Na enkele uren wordt een SPECT/CT scan gemaakt op de afdeling nucleaire geneeskunde om de schildwachtklieren op te sporen. Meestal worden 2 tot 3 schildwachtklieren gevonden. De schildwachtklieren worden door de KNO-arts weggehaald op de operatiekamer waarbij de patiënt in slaap is (narcose). De verwijderde schildwachtklieren worden door de patholoog onderzocht met de microscoop om te controleren of er kankercellen aanwezig zijn. Tot slot wordt de bestraling van de lymfeklieren in de hals afgestemd op het resultaat van dit onderzoek.

Bijwerkingen

Van deelname aan deze studie worden er geen extra bijwerkingen verwacht. Bij de schildwachtklierprocedure doen zich zelden complicaties voor. Het onderzoek is er juist op gericht om lange termijn bijwerkingen van radiotherapie ten gevolge van bestraling van de hals te verminderen door de behandeling af te stemmen op het resultaat van de schildwachtklierprocedure. In vergelijking met de standaardbehandeling wordt verwacht dat bij 9 van de 10 patiënten bestraling van de hals aan beide zijden niet nodig is met de schildwachtklierprocedure.

Extra belasting voor patiënt

Welke onderzoeken worden gedaan? Alleen patiënten die geloot hebben voor groep 1 ondergaan een schildwachtklierprocedure en worden bij de nacontroles de lymfeklieren in de hals extra gecontroleerd met een echo-onderzoek (5x in een periode van 2 jaar).
Bij de standaardbehandeling (groep 2) wordt geen schildwachtklierprocedure gedaan en ook geen echo-onderzoek.

Nacontroles
Zoals gebruikelijk bij iedere behandeling ondergaat de patiënt standaard nacontroles om te controleren dat de ziekte weg blijft. Deze nacontroles worden tot 5 jaar na de behandeling gedaan. Alleen gedurende de eerste 2 jaar wordt er een aantal metingen en onderzoeken gedaan die horen bij dit onderzoek. Na 2 jaar stopt het onderzoek en gaan de standaard nacontroles nog door.

Welke metingen worden gedaan?
De onderzoekers willen een goed beeld krijgen van de bijwerkingen die patiënten ervaren tijdens en na de behandeling en van de kwaliteit van leven. Daarom worden op 5 momenten extra metingen gedaan bij alle deelnemers. Dit wordt gecombineerd met de standaard controle afspraken zodat patiënten niet extra naar het ziekenhuis hoeven te komen. Het betreft de volgende metingen:

• De slikfunctie wordt gemeten. Bij dit onderzoek drinkt de patiënt 100ml water. De onderzoeker meet hoeveel tijd hiervoor nodig is en voelt gelijktijdig met hand aan het strottenhoofd om te tellen hoe vaak er wordt geslikt.
• De patiënt vult vragenlijsten in die gaan over de kwaliteit van leven, slikproblemen, droge mond, over uw zorggebruik en werk. Het kost ongeveer 90 minuten per keer om deze vragenlijsten in te vullen.